"Gerçekten Özgür müyüz?"

Okuldan eve yürürken aklıma takılıyor bazen: Gerçekten özgür müyüz? Hani, istesem şu an cadde yerine ara sokağa sapabilirim, evet. Ama annem eve erken gel dedi. Ya da öğretmenim yarına ödev verdi, yapmak zorundayım. Peki bu şartlar altında verdiğim kararlar bana mı ait?

Felsefe dersinde “determinist” düşünceyi işlemiştik. Her şey bir nedene bağlıysa, ben aslında sadece zincirin bir halkası mıyım? Eğer öyleyse, sevdiğim şeyleri seçmem, istemeden mi oluyor? Spotify’da sürekli aynı tarz müzikleri dinlemem bile, belki de algoritmanın beni yönlendirmesi yüzünden. O zaman ben kimim?

Bazen özgürlük sandığımız şey, sadece seçenekler arasında "seçiyor gibi" görünmek olabilir. Sınıfta otururken telefonuma bakamıyorum, çünkü yasak. Ama derste söz alıp konuşabiliyorum. Bu özgürlük mü, yoksa sınırların içindeki bir rahatlık mı?

Jean-Paul Sartre’ın dediği gibi "özgür olmaya mahkûmuz" belki de. Yani sorumluluk bize ait. Seçiyoruz, ama seçtiğimiz her şeyin sonucu da bizim. Bu yüzden özgürlük, sadece istediklerimizi yapmak değil; aynı zamanda o isteklerin sonuçlarını da kabullenmek demek.

Ben hâlâ tam emin değilim özgür müyüm diye. Ama belki de felsefe, sorulara kesin cevap bulmak değil de, sormaya devam etmektir. Ve bu sorular sayesinde kendi gerçeğimizi biraz daha iyi anlıyoruzdur.